Пётр Міхайлавіч Міснік — ветэран Вялікай Айчыннай вайны. Нарадзіўся ён у 1924 годзе ў Росіцы Верхнядзвінскага раёна. Цяпер жыве ва Узмёнах.
— Вайна засталася ў памяці назаўсёды, — гаворыць Пётр Міхайлавіч. — Фашысты спалілі Росіцу, а разам з ёй згарэлі больш за паўтары тысячы чалавек, астатніх карнікі адправілі ў Нямеччыну на працу. Усе яны трапілі ў страшныя фашысцкія канцлагеры. У агні разам са сваімі прыхаджанамі згарэлі ксяндзы Антоній Ляшчэвіч і Юрый Кашыра.Фашысты спалілі і маці Пятра Міхайлавіча. Балючая рана крываточыць і цяпер. Не дзіўна, што на зверствы акупантаў насельніцтва адказвала супраціўленнем. Многія ішлі ў партызанскія атрады. Лясным салдатам стаў і Пётр. У 1943 годзе яго прынялі ў атрад Катоўскага, які ўваходзіў у брыгаду імя Фрунзе.
— Заданні былі розныя, — успамінае ветэран. — Арганізоўвалі рэйды на тэрыторыю Латвіі, грамілі варожыя гарнізоны. Адбівалі ў немцаў насельніцтва, якое хацелі адправіць у Германію.
Сям’я Міснікаў таксама дапамагала народным мсціўцам. Дзве сястры і брат пяклі хлеб, збіралі вопратку, абутак. У канцы 43-га партызаны атрымалі загад перайсці лінію фронта ў раёне Гарадка.
Наша размова з Пятром Міхайлавічам зноў вяртаецца да трагедыі ў Росіцы.
— Насельніцтва здагадвалася, што фашысты рыхтуюць бойню, — адзначае ён. — Спалілі людзей у Ліпаўках, Забораўцах, Цагельніках.
Карнікі ўрываліся ў хаты, выганялі жыхароў на вуліцу. Відаць, у іх была свая методыка, бо звычайна дзейнічалі пад раніцу. Калі хтосьці не вельмі хутка выконваў загад пакінуць жыллё, атрымліваў удар прыкладам. Чужынцы расчынялі дзверы дамоў наросхрыст. Некалькі чалавек з аўтаматамі трымалі ўзнятыя над галовамі факелы. Выбіралі ў вёсцы большы хлеў ці абору, куды зганялі людзей. Чуліся стрэлы. Карнікі не цырымоніліся і стралялі па тых, хто спрабаваў схавацца. Забітых цягнулі па снезе да агульнага натоўпу. А потым сарціравалі людзей: маладзейшых скіроўвалі ў адзін бок, а пажылых бліжэй да хлява. Людзі ціснуліся адзін да аднаго, дрыжэлі ад страху і холаду, спужана азіраліся на хаты, што палымнелі і трашчэлі ў агні. Чуліся пытанні: чаму старых асобна збіраюць? Некаторыя маліліся, глытаючы салёныя слёзы. Канваіры грузілі на павозкі вялізныя хатулі, вынесеныя з хатаў, штуршкамі выстройвалі людзей у калону. У рад ставілі па 5-6 чалавек. Ніхто не ведаў, куды іх гналі. З жахам азіраліся, галасілі, крычалі і не чакалі нічога добрага.
Тое ж самае было ў Росіцы: гвалт, крыкі, плач, звінелі шыбы вокнаў, з грукатам расчыняліся дзверы. Карнікі выганялі людзей на вуліцу паўраспранутых. Прыгналі натоўп з Цагельнікаў і Кавалеўшчыны. Плакалі дзеці. І аўтаматныя чэргі. У Росіцы нехта біў у касцельны звон. Немцы з паліцаямі заганялі людзей у касцёл. Святары адмовіліся пакінуць натоўп і пад прыкладамі аўтаматаў разам з усімі пайшлі ў храм. І ніхто не мог прадбачыць, што чакае іх на гэты раз у касцёле. Святары як маглі суцяшалі людзей. Гаварылі, што памерці таксама трэба ўмець, не выць, не крычаць цяпер трэба, а маліцца Богу.
... Пасля пераходу фронта малады партызан Пётр Міснік быў мабілізаваны ў дзеючую армію.
— Адразу выдалі харчовы атэстат, накіравалі ў 18-ы запасны полк, — успамінае ён.—Там паскораны курс маладога байца. Давалі 2-3 патроны і глядзелі, як ты страляеш. Зразумела, гэта маглі ўсе былыя партызаны. Потым групамі па 25 чалавек адпраўлялі на поезд.
Франтавое баявое хрышчэнне Пётр атрымаў пад Магілёвам. Ён быў у другім батальёне 1-ай Данской мотастралковай брыгады, якая ўваходзіла ў склад 65-ай арміі пад камандаваннем генерала Батава. 2-гі Беларускі фронт. Першы ўдар па Магілёву немцы адбілі. Часці адправілі на перафарміраванне. А потым пачалася аперацыя “Баграціён”. Пётр вызваляў Асіповічы, Бабруйск. Тут нашым войскам удалося ўзяць часці праціўніка ў клешчы, утварыўся так званы кацёл. Пасля завяршэння аперацыі ля Бабруйска на чарзе быў Мінск.
Аўтаматчыкі прачэсвалі вуліцы, выкурвалі немцаў з розных умацаванняў. Якраз за ўмелыя дзеянні ў сталіцы Пётр быў узнагароджаны медалём “За адвагу”. Ён вызваляў Баранавічы, Слонім, многія польскія гарады. Са сваімі баявымі сябрамі дайшоў да Варшавы.
— Жорсткія баі вяліся ў Аўгустоўскіх лясах, — успамінае ветэран. — Няпроста даводзілася там. І ўсё ж выкурылі фашыстаў, скіраваліся на горад Лодзь. Тут франтавіка ў трэці раз напаткала куля, якая пазбавіла яго святла на ўсё жыццё. Урачы не змаглі выратаваць зрок салдату, хаця ён трапіў нават да вядомага хірурга Філатава.
— Быў перабіты зрокавы нерв, — адзначае Пётр Міхайлавіч, — ніякай рады не далі.
Згадзіцеся, што жыць у цемры з 21 года — складана. Франтавіку прызначылі першую групу інваліднасці.
Пасля вайны вярнуўся ў Росіцу, ажаніўся, меў двух сыноў. Сын Міхаіл ваяваў у Афганістане ў правінцыі Герат. Нядаўна памёр. Жыццёвыя раны не менш балючыя, чым франтавыя.
Справіцца з жыццезабеспячэннем сябе Пятру Міхайлавічу Місніку дапамагаюць блізкія яму людзі. Неабходна дадаць, што былы салдат за мужнасць і гераізм узнагароджаны ардэнамі Чырвонай Зоркі і Айчыннай вайны першай ступені.
Людвіг КАСАТЫ.