Любіце кнігу, бо яна — крыніца мудрасці, ведаў і навукі, лякарства для душы. Любіце і шануйце яе святыню, роднае слова, з якім вас літасцівы Бог на свет пусціў. Любіце бацькоўскую зямлю, дзе былі выкармлены і ўзгадаваны, і не шкадуйце сваіх сіл дзейсна і годна паслужыць свайму народу, бо вера без спраў мёртвая.
Францыск Скарына.
Калі адкінуць усялякія амбіцыі і па-сапраўднаму паглядзець на рэальныя абставіны, то можна з упэўненасцю сцвярждаць, што за апошнія 25 гадоў матэрыяльна мы сталі жыць лепш, чаго, на жаль, не скажаш пра маральны стан грамадства.
У аб'ёмістай навуковай працы Міністэрства інфармацыі РБ "Белорусский путь" на старонцы 528 чытаю: "Важно указать на то, что нравственная безопасность органично связана с другими формами национальной безопасности и выступает своего рода их "связующим звеном". В самом деле, все формы безопасности в конечном счёте замыкаются на человеке…"
20 красавіка 2010 года ў "Пасланні Прэзідэнта А. Р. Лукашэнкі беларускаму народу і Нацыянальнаму сходу РБ" сказана: "Словом, добиться динамичного прорыва в нынешних условиях — это значит привести в действие не только экономические рычаги, но и социальные, культурные и другие факторы". У гэтым плане трэба вылучыць і разгледзець маральны і духоўны фактары, якія выступаюць не толькі важнейшымі ўмовамі дынамічнага развіцця дзяржавы, але і фактарамі нацыянальнай бяспекі РБ, і служаць, па словах кіраўніка дзяржавы: "..свайго рода "вакцынай" супраць вірусаў духоўнай дэградацыі".
На маю думку, адным з такіх "вірусаў", асабліва ў асяроддзі падрастаючага пакалення, з'яўляецца тое, што дзеці і моладзь вельмі мала чытаюць, не абагачаюць свой духоўны свет літаратурнымі здабыткамі, многа часу праводзяць у інтэрнэце і ля экранаў тэлевізараў.
Помню, калі вучыўся ў школе ў пачатку пяцідзясятых гадоў, у кожным класе напярэдадні летніх канікул даваўся поўны пералік мастацкай літаратуры, неабходнай для вывучэння ў наступным годзе. Без гэтага нельга было разлічваць на добрую ці выдатную адзнаку. І мы падчас летняга адпачынку стараліся прачытаць як мага больш праграмнай літаратуры. Экзэмпляраў на ўсіх не хапала, бо бібліятэчны фонд быў небагаты. Мы "палявалі" на патрэбную кнігу — стараліся яе перахапіць адразу ж па вяртанні.
Часу для чытання таксама было няшмат. За лета кожны павінен быў зарабіць у калгасе 50 працадзён. Адзначу, што працадзень — гэта асобая форма ўліку працы. Напрыклад, за 30 сотак скошанага сенакосу налічвалі 1,25 працадня. Хапала і хатніх спраў. Бывала, ідзеш у сем гадзін раніцы ў калгас касіць, а з сабой бярэш кнігу. Пакуль у мужчын перакур — сядзіш у цяньку і чытаеш. Бібліятэка знаходзілася ў вёсцы Турчаны за 3 км. Пасля абеду босы, бо летам абутку не насілі, спяшаешся ў бібліятэку абмяняць кнігу. Адзначу, што чытанне для большасці майго пакалення было не прымусам, а патрэбай, бо яно фарміравала наш светапогляд.
Калі вучыўся ў інстытуце і працаваў у школе, пачаў ствараць сваю ўласную бібліятэку. У ёй акрамя мастацкай літаратуры знаходзілася шмат кніг па матэматыцы, фізіцы, педагогіцы, псіхалогіі, логіцы і грамадскіх навуках. Я рэдка звяртаўся ва ўніверсітэцкую бібліятэку. Наадварот, шмат студэнтаў карысталіся паслугамі маёй "кнігарні".
Вось ужо гадоў 12-15 такіх жадаючых не назіраецца. Кажуць, што ў інтэрнэце ўсё можна знайсці без выдаткаў сіл і часу. Але ці ёсць ад гэтага карысць для розуму?
Зараз рэгулярна наведваю мясцовую бібліятэку. На жаль, не сустракаю там вучняў. Даўно не бачыў моладзі з томікам Пушкіна, Някрасава ці Купалы.
Не ведаю, якім чынам можна далучыць нашых хлопцаў і дзяўчат да чытання, але добра разумею, што гэта лепшы сродак супраць "вірусу" амаральнасці, п'янства, наркаманіі і г.д.
Кожнаму трэба ўсвядоміць, што кніга стала безабароннай перад часам і лёс яе залежыць ад нашага чытацкага попыту.
Фадзей ШЫМУКОВІЧ.
